Zez u dzieci - co to jest zez i jak go skutecznie leczyć

Zez jest schorzeniem, w którym oczy nie są ustawione równolegle.
Najczęściej występującym zezem jest:

• zbieżny ( gdy gałka oczna ustawiona jest ku nosowi) i
• rozbieżny ( gdy gałka ustawiona jest ku skroni)

Rzadziej oko może zezować :

• ku górze
• ku dołowi
• skośny
• mieszany

Zez może występować stale lub okresowo. Szczególną postacią zeza, jest zez naprzemienny, kiedy dziecko patrzy raz jednym raz drugim okiem.
U małych dzieci dość często spotykamy się z zezem pozornym, wynikającym ze specyficznej budowy twarzoczaszki. Pseudozez nie wymaga leczenia, jednak postawienie rozpoznania wymaga badania okulistycznego.
Równoległe ustawienie gałek ocznych u dzieci jest niezmiernie ważne dla rozwoju prawidłowego widzenia. Tylko w pierwszym, bardzo wczesnym okresie życia gałki oczne mogą nie być ustawione równolegle. Związane jest to z niezakończonym jeszcze rozwojem centralnej części siatkówki oraz ośrodkowego układu nerwowego. Po 3 miesiącu życia oczy powinny być ustawione równolegle. Ustawienie to umożliwia zlewanie obrazów z obu oczu w jedną całość, dzięki czemu mózg wytwarza obraz trójwymiarowy, ułatwiający człowiekowi orientację w przestrzeni, ocenę odległości. Należy pamiętać, że osoby z brakiem widzenia stereoskopowego nie mogą wykonywać niektórych zawodów (pilot, kierowca zawodowy).
Najczęstszą przyczyną zeza u dzieci jest nieskorygowana wada wzroku oraz tzw. różno- wzroczność (różnica w wadzie pomiędzy okiem prawym a lewym). Jeśli ta różnica jest większa niż jedna, dwie dioptrie mózg dziecka zaczyna wyłączać z procesu widzenia oko z większą wadą (niewyraźnym obrazem), w tym mechanizmie dochodzi do rozwoju niedowidzenia (tzw. „leniwego oka").
W leczeniu zezowania u dzieci pierwszym krokiem jest właściwe skorygowanie wady wzroku (a więc noszenie okularów), a następnie leczenie niedowidzenia. Rozpoczynamy od leczenia zachowawczego, zmuszamy oko „leniwe" do patrzenia, poprzez zasłanianie oka z lepszą ostrością. W procesie leczenia niezmiernie ważna jest współpraca rodziców z okulistą i konsekwentne stosowanie się do jego zaleceń. Proces rozwoju widzenia obuocznego u dzieci zazwyczaj ulega zakończeniu około 7 roku życia i po tym okresie leczenie niedowidzenia jest bardzo trudne, często nieskuteczne. Ważnym i wspomagającym elementem leczenia są ćwiczenia pleoptycze i ortoptyczne ułatwiające uzyskanie widzenia obuocznego. W wielu przypadkach samo skorygowanie wady wzroku i leczenie niedowidzenia wystarcza do wycofania się zezowania. W zezach nie poddających się leczeniu zachowawczemu oraz przy dużym kącie zeza konieczne jest leczenie operacyjne.
Należy pamiętać również o tym, że zez u dziecka może być objawem innych chorób gałki ocznej, np. zaćmy, odwarstwienie siatkówki, bądź nowotworu oka. Dlatego każde dziecko zezujące powinno być jak najszybciej skonsultowane przez lekarza okulistę.